Bản chất của tiền tệ là gì ? Chức năng của tiền ?

Bản chất của tiền tệ là gì? Tiền tệ khác với tài chính như thế nào? Phân tích các chức năng của tiền tệ. Tiền tệ giúp gia tăng hiệu quả kinh tế như thế nào?

Khái niệm “tiền” được dùng một cách tự nhiên trong các cuộc nói chuyện hàng ngày, nó có thể có nhiều nghĩa, nhưng đối với các nhà kinh tế, nó có một ý nghĩa riêng.

Theo Các Mác, tiền tệ là hàng hoá đặc biệt được tách ra làm vật ngang giá chung cho tất cả các hàng hoá.

Các nhà kinh tế định nghĩa tiền (hay lượng tiền cung ứng) là bất cứ những cái gì được chấp nhận chung rộng rãi trong thanh toán hàng hoá dịch vụ hoặc trong việc hoàn trả các món nợ.

Tiền có thể bao gồm tiền kim loại, tiền giấy, tài khoản séc và rộng hơn nữa là các khoản tiền gửi tiết kiệm.

Như vậy Tiền có đặc điểm:

Được chấp nhận chung

Dễ chia nhỏ

Bền vững với thời gian

Tính đồng nhất

Bản chất của tiền tệ là gì

Như vậy, từ khái niệm của tiền tệ (What is the nature of money?), ta có thể thấy về bản chất tiền là một hàng hóa trung gian được sử dụng trong thanh toán và trao đổi các loại hàng hóa, dịch vụ khác.

“Tiền là bất cứ cái gì đươc chấp nhận chung trong việc thanh toán để nhận hàng hóa, dịch vụ, hoặc trong việc trả nợ (F.S.Mishkin)”

Sự phát triển của hình thái tiền tệ:

+ Tiền bằng hàng hóa

+ Tiền giấy

+ Tiền ghi sổ

+ Tiền điện tử

Chức năng của tiền

Dù cho là tiền ở bất kỳ hình thức nào, dù là vỏ sò, hoặc đá, vàng trong nền kinh tế, nó có 3 chức  năng  hàng  đầu là phương tiện trao đổi, đơn vị tính  toán, và là nơi lưu giữ giá trị. Trong 3 chức năng này, chức năng là phương tiện trao đổi chính là yếu tố phân biệt tiền với những tài sản khác như cổ phiếu, trái phiếu, hoặc bất động sản

1. Phương tiện trao đổi

Tiền ở dạng  tiền  mặt  hoặc  séc  được  dùng  để  thanh  toán  hàng  hoá  và  dịch  vụ.  Việc dùng tiền làm phương tiện trao đổi giúp làm giảm đáng kể thời gian và chi phí trong trao đổi hàng hoá và dịch vụ (chi phí giao dịch).

Ví dụ một giáo viên chỉ biết giảng lý thuyết tiền tệ muốn có gạo ăn phải tìm đúng bác nông dân có gạo bán và muốn học về tiền tệ – tài chính. Việc tìm kiếm như vậy sẽ rất  mất thời gian và tốn công sức. Ngay cả khi tôi có thể tự trồng lúa, nhưng hiệu quả sẽ  không cao. Vấn đề này sẽ được giải quyết khi sử dụng tiền tệ. 

Sử dụng tiền trong lưu thông thúc đẩy hiệu quả kinh tế thông qua việc cho phép người  ta chuyên làm công việc mà người ta làm được tốt nhất. Do vậy, tiền tệ khuyến khích  chuyên môn hoá và phân công lao động.

Một hàng hoá được chấp nhận là tiền thì phải đáp ứng những yêu cầu sau đây:

- Nó phải được tạo ra hàng loạt một cách dễ dàng làm dễ dàng cho việc xác định giá trị của nó.

- Nó phải được chấp nhận rộng rãi.

- Nó có thể chia nhỏ được nhờ đó để trao đổi, dễ chuyên chở.

- Dễ mang theo, cầm, nắm... 

- Không bị hư hỏng nhanh chóng.

2. Thước đo giá trị

Tiền được dùng để đo giá trị trong nền kinh tế. Điều này cũng tương tự như ta đo chiều cao hay trọng lượng của vật. Tuy nhiên đối tượng đo ở đây là giá trị.

Việc dùng tiền để đo giá trị hàng hoá giúp cho việc xác định, so sánh giá cả của các loại hàng hoá dễ dàng hơn và tốn ít chi phí hơn.

Ví dụ: việc yết giá các loại hàng hoá trong siêu thị, hay là để đo mức thu nhập, của cải, tài sản của một cá nhân – 1 tháng thu nhập bao nhiêu, tài sản có bao nhiêu?

Để hiểu tầm quan trọng của chức năng này, ta thử hình dung nền kinh tế khi không có tiền. Có 3 loại hàng hoá là thịt gà, thịt bò, và cá. Như vậy để biểu diễn giá trị của hàng hoá này ta phải sử dụng 2 hàng hoá kia để biểu thị quan hệ, và như vậy cần tới 3 giá khác nhau để có thể trao đổi. Nếu có 10 mặt hàng thì cần 45 giá, còn với 100 mặt hàng cần tới 4950 giá, và 1000 mặt hàng cần 499.500 giá. Như vậy, nếu như muốn mua một mặt hàng, bạn cần phải nghiên cứu hết giá cả của nó so với các loại hàng hoá khác để quyết định xem là cái nào rẻ hơn và làm cho tốn nhiều thời gian và chi phí giao dịch.

Giải pháp cho vấn đề này là đưa tiền vào nền kinh tế và đo giá trị các hàng hoá bằng tiền, và như vậy với 1000 mặt hàng sẽ chỉ cần 1000 mức giá khác nhau, và cũng dễ dàng so sánh giá trị hơn.

Ngoài ra, tiền tệ còn được sử dụng làm đơn vị hạch toán các hoạt động kinh tế thông qua các báo cáo tài chính, bảng cân đối kế toán… người ta có thể xác định được giá trị, hiệu quả kinh tế, hiệu quả hoạt động kinh doanh.

3. Phương tiện lưu giữ giá trị

Tiền là phương tiện lưu giữ giá trị theo thời gian. Bản thân tiền không có giá trị. Giá trị của nó là lượng hàng hoá có thể dùng số tiền đó để trao đổi.

Một nơi chứa giá trị được dùng để tách thời gian từ lúc người ta có thu nhập cho đến khi người ta dùng nó. Chức năng này của tiền rất hữu ích vì hầu hết chúng ta không muốn chi tiêu thu nhập của mình ngay lập tức khi nhận được mà đến khi chúng ta có nhu cầu thì mới sử dụng.

Tuy nhiên một số tài sản khác lại có khả năng lưu giữ giá trị tốt hơn là tiền, chúng có thể mang lại cho người chủ lãi suất cao hơn tiền, ví dụ tiền gửi tiết kiệm hay trái phiếu. Tiền không mang lại lãi suất và còn bị mất giá do lạm phát. Điều này giải thích tại sao trong điều kiện nền kinh tế có lạm phát cao thì người ta lại tránh giữ tiền mặt, hoặc tại sao người ta lại hay dùng ngoại tệ (USD) trong mua bán trao đổi hàng hoá (hiện tượng đô la hoá). Câu hỏi đặt ra là tại sao người ta vẫn sử dụng tiền.

Điều này dẫn đến một khái niệm là tính thanh khoản. Đó là khả năng chuyển đổi của 1 loại tài sản thành tiền. Một tài sản có tính thanh khoản càng cao khi nó có thể được chuyển đổi ra tiền mặt với thời gian và chi phí thấp nhất. Tiền là tài sản có tính thanh khoản cao nhất, và người ta có thể sử dụng ngay lập tức để mua sắm hàng hoá dịch vụ.

Điều đó giải thích tại sao người ta sẵn sàng nắm giữ tiền cho dù nó không phải là phương tiện lưu giữ của cải tốt nhất.

Bài viết bản chất của tiền tệ hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn trẻ mới thành lập công ty hoặc khởi nghiệp, làm việc liên quan tới lĩnh vực đầu tư tiền tệ, chứng khoán, trái phiếu

Bạn muốn hiểu rõ hơn về bản chất của tiền tệ là gì ? Tiền được quy định như nào trong kế toán

Xem tại bài: Vốn bằng tiền và các khoảng ứng trước

Bài viết tiếp: Phép đo lượng tiền cung ứng là gì