Chi phí sản xuất kinh doanh là gì

Theo chuẩn mực kế toán 01 – chuẩn mực chung thì chi phí là tổng giá trị các khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong kỳ kế toán dưới hình thức các khoản chi tiền ra, các khoản khấu trừ tài sản hoặc phát sinh các khoản nợ dẫn đến làm giảm vốn chủ sở hữu, không bao gồm khoản phân phối cho cổ động hoặc chủ sở hữu

Đối với doanh nghiệp sản xuất, có thể phát sinh nhiều loại chi phí sản xuất kinh doanh khác nhau trong các giai đoạn khác nhau của quá trình sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên nói đến chi phí sản xuất tức là giới hạn của các hao phí về lao động sống, lao động vật hóa phục vụ cho quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm hay nói cách khác là những chi phí phát sinh trong phạm vi phân xưởng sản xuất

Chi phí sản xuất kinh doanh là gì

Chi phí sản xuất kinh doanh là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các hao phí về lao động  sống (tiền lương…) và lao động vật hóa (khấu hao TSCĐ, chi phí vật tư – công cụ…) mà doanh nghiệp đã bỏ ra có liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh trong một thời kỳ nhất định (tháng, quý, năm).

Chi phí sản xuất - kinh doanh là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí mà doanh nghiệp phải tiêu dùng trong một kỳ để thực hiện quá trình sản xuất,tiêu thụ sản phẩm

Thực chất chi phí là sự dịch chuyển vốn – chuyển dịch giá trị của các yếu tố sản xuất vào các đối tượng tính giá (sản phẩm, lao vụ, dịch vụ).

Chi phí sản xuất kinh doanh tiếng anh là gì

Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất kinh doanh

Đối tượng tập hợp chi phí là phạm vi, giới hạn mà các chi phí sản xuất cần được tập hợp theo phạm vi, giới hạn đó.

Xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là khâu đầu tiên và cần thiết cho công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất. Doanh nghiệp chỉ có thể tổ chức tốt công tác kế toán chi phí sản xuất nếu xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất phù hợp với đặc điểm sản xuất, yêu cầu quản lý chi phí sản xuất của doanh nghiệp.

Căn cứ để xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là đặc điểm tổ chức sản xuất, quy trình công nghệ sản xuất, địa điểm phát sinh chi phí, mục đích, công dụng của chi phí, yêu cầu và trình độ quản lý của doanh nghiệp.

Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất có thể

+ Từng phân xưởng, bộ phận, đội sản xuất hoặc toàn doanh nghiệp

+ Từng giai đoạn công nghệ hoặc toàn bộ quy trình công nghệ

+ Từng sản phẩm, đơn đặt hàng, từng nhóm sản phẩm, hạng mục công trình

+ Từng bộ phận, chi tiết sản phẩm.

Tập hợp chi phí sản xuất theo đúng đối tượng có tác dụng phục vụ tốt cho việc quản lý sản xuất, hạch toán kinh tế nội bộ cũng như tính giá thành sản phẩm kịp thời và phù hợp.

Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh (chủ yếu áp dụng)

Chi phí sản xuất kinh doanh trong các doanh nghiệp gồm nhiều loại với tính chất kinh tế, mục đích, công dụng và yêu cầu quản lý khác nhau. Để hạch toán đúng đắn chi phí sản xuất và đáp ứng được các yêu cầu của quản trị doanh nghiệp cần phân loại chi phí sản xuất theo các tiêu thức khác nhau:

a- Phân loại chi phí theo yếu tố

Tiêu chuẩn phân loại chi phí sản xuất theo cách phân loại này là bản chất kinh tế của các khoản chi phí sản xuất. Các khoản chi phí sản xuất có cùng bản chất kinh tế được xếp thành một yếu tố chi phí riêng biệt.

Theo đó, chi phí sản xuất được chia làm 5 yếu tố sau:

- Yếu tố chi phí nguyên vật liệu

Bao gồm toàn bộ giá trị nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, phụ tùng thay thế, công cụ, dụng cụ, nhiên liệu, động lực… sử dụng vào sản xuất. (Không tính phần giá trị dùng không hết nhập lại kho và phế liệu thu hồi, nhiên liệu, động lực)

-Yếu tố chi phí nhân công

Bao gồm tổng số tiền lương phải trả, phụ cấp có tính chất cho công nhân, nhân viên quản lý ở khâu sản xuất. Ngoài ra thuộc yếu tố chi phí này cũng bao gồm các khoản trích theo lương của những người lao động thuộc đối tượng nêu trên được phép tính vào chi phí sản xuất theo quy định của chế độ hiện hành.

- Yếu tố chi phí khấu hao tài sản cố định

Phản ánh tổng số khấu hao tài sản cố định phải trích trong kỳ của tất cả tài sản cố định sử dụng trong khâu sản xuất sản phẩm.

- Yếu tố chi phí dịch vụ mua ngoài

Phản ánh toàn bộ chi phí dịch vụ mua ngoài dùng vào sản xuất.

- Yếu tố chi phí khác bằng tiền

Gồm các chi phí khác bằng tiền chưa phản ánh ở các yếu tố trên dùng vào hoạt động sản xuất.

Cách phân loại chi phí theo yếu tố cung cấp thông tin tài chính để lập thuyết minh báo cáo tài chính (phần thuyết minh chi phí sản xuất phát sinh theo yếu tố).”

b- Phân loại chi phí theo khoản mục chi phí

Tiêu chuẩn của cách phân loại này là công dụng kinh tế của chi phí sản xuất. Các chi phí sản xuất có cùng công dụng kinh tế được xếp thành một khoản mục riêng rẽ.

Theo đó, chi phí sản xuất được chia thành 3 khoản mục sau:

- Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp

Bao gồm toàn bộ giá trị nguyên vật liệu chính, phụ, nhiên liệu…liên quan trực tiếp đến việc sản xuất, chế tạo sản phẩm hay thực hiện lao vụ, dịch vụ.

- Chi phí nhân công trực tiếp

Bao gồm toàn bộ tiền lương, tiền công và các khoản phụ cấp mang tính chất tiền lương, các khoản trích theo lương trả cho công nhân trực tiếp sản xuất, chế tạo sản phẩm hay thực hiện các dịch vụ

- Chi phí sản xuất chung

Bao gồm toàn bộ các chi phí còn lại phát sinh trong phạm vi phân xưởng bộ phận sản xuất sau khi đã loại trừ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp và chi phí nhân công trực tiếp nói trên.

Ví dụ như:

+ Chi phí nhân viên phân xưởng

+ Chi phí vật liệu quản lý phân xưởng

+ Chi phí công cụ dụng cụ sản xuất

+ Chi phí khấu hao TSCĐ trong phạm vi phân xưởng

+ Chi phí dịch vụ mua ngoài

+ Chi phí bằng tiền khác...

Cách phân loại chi phí theo khoản mục làm cơ sở để quản trị chi phí sản xuất, lập các chỉ tiêu liên quan đến bảng CĐKT và lập báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.

- Chi phí bán hàng

Bao gồm toàn bộ những chi phí phát sinh liên quan đến tiêu thụ thành phẩm, hàng hóa, lao vụ

- Chi phí quản lý doanh nghiệp

Bao gồm những chi phí phát sinh liên quan đến quản trị kinh doanh và quản lý hành chính trong doanh nghiệp

c- Phân loại chi phí theo quan hệ với khối lượng công việc, sản phẩm hoàn thành

Gồm 3 loại:

- Chi phí biến đổi( biến phí)

Tổng chi phí thay đổi tỷ lệ thuận khi sản lượng sản xuất thay đổi

- Chi phí cố định (Định phí)

Tổng chi phí không thay đổi khi sản lượng sản xuất thay đổi

- Chi phí hỗn hợp:

Là chi phí mà thành phần của nó bao gồm yếu tố bất biến và yếu tố khả biến. Ở mức độ hoạt động căn bản chi phí hỗn hợp thường thể hiện các đặc điểm của định phí, ở mức độ hoạt động vượt quá mức căn bản thì nó thể hiển đặc điểm của biến phí

Ví dụ: Chi phí về điện thoại để bàn có thể xem là chi phí hỗn hợp trong đó phần định phí được xem là chi phí thuê bao, phần biến phi là chi phí tính trên thời gian gọi

d- Phân loại chi phí theo phương pháp tập hợp chi phí và đối tượng chịu chi phí

Tiêu chuẩn của cách phân loại này là phương pháp tập hợp chi phí sản xuất vào đối tượng tập hợp chi phí sản xuất.

Theo đó, chi phí sản xuất được chia thành 2 nhóm sau:

- Chi phí sản xuất trực tiếp

Chi phí sản xuất trực tiếp là những khoản chi phí sản xuất có quan hệ trực tiếp đến một đối tượng tập hợp chi phí sản xuất. Với những chi phí này khi phát sinh, kế toán căn cứ vào số liệu chứng từ kế toán để tập hợp trực tiếp cho từng đối tượng chịu chi phí.

- Chi phí sản xuất gián tiếp

Chi phí sản xuất gián tiếp là những khoản chi phí sản xuất có liên quan đến nhiều đối tượng tập hợp chi phí sản xuất khác nhau. Đối với những chi phí sản xuất này, khi phát sinh kế toán phải tập hợp, sau đó tính toán, phân bổ cho từng đối tượng tập hợp chi phí liên quan theo tiêu thức phân bổ phù hợp.

Phân loại chi phí sản xuất theo cách này giúp cho việc xác định phương pháp kế toán tập hợp và phân bổ chi phí sản xuất cho các đối tượng tập hợp chi phí sản xuất được chính xác và hợp lý.

Ngoài ra còn có các cách phân loại chi phí theo chức năng quản trị, các bạn có thể tìm hiểu thêm ở mảng kế toán quản trị

Trên là bài viết chi phí sản xuất kinh doanh là gì và phân loại chi phí sản xuất, nếu bạn mới bắt đầu tìm hiểu học kế toán sản xuất thì bạn nên đọc kỹ bài viết này

Xem tiếp bài: Giá thành sản phẩm là gì