Trái phiếu là gì

Trái phiếu là gì ? Đặc điểm của trái phiếu ? Cách định giá trái phiếu doanh nghiệp là câu hỏi mà các nhà đầu tư đang tìm hiểu nghiên cứu về lĩnh vực đầu tư tài chính này

Trái phiếu là gì

Trái phiếu là một loại chứng khoán nợ, quy định người phát hành trái phiếu phải thanh toán cho người nắm giữ trái phiếu khoản tiền gốc và lãi trái phiếu trong một khoảng thời gian nhất định.

Đặc điểm của trái phiếu là gì

Ngoài khái niệm trái phiếu là gì ? thì cần quan tâm những đặc điểm của trái phiếu

- Là chứng khoán nợ: Người nắm giữ trái phiếu (trái chủ) là chủ một khoản nợ xác định của doanh nghiệp, doanh nghiệp phát hành trái phiếu có nghĩa vụ bắt buộc hoàn trả đúng hạn cả vốn gốc và tiền lãi cho trái chủ.

- Có mệnh giá xác định: Trên trái phiếu bao giờ cũng ghi rõ một số tiền nhất định được gọi là mệnh giá của trái phiếu. Mệnh giá của trái phiếu là khoản tiền mà chủ thể phát hành cam kết hoàn trả cho nhà đầu tư vào ngày đáo hạn.

- Lãi suất thường cố định và được công khai khi phát hành: Là tỷ lệ lãi mà  chủ thể phát hành cam kết thanh toán cho nhà đầu tư hàng kỳ. Lãi suất của trái phiếu được ấn định tại thời điểm phát hành trái phiếu và nó có giá trị trong suốt thời hạn của trái phiếu. Số tiền lãi mà nhà đầu tư nhận được hàng kỳ được xác định bằng cách lấy mệnh giá nhân với lãi suất của trái phiếu.

Trái phiếu có loại quy định lãi suất thả nổi theo tình hình lãi suất trên thị trường, cũng có loại quy định lãi suất cố định. Ở đây, chúng ta tập trung nghiên cứu việc đầu tư vào trái phiếu có lãi suất cố định.

- Có thời hạn xác định: Trên trái phiếu thông thường sẽ ấn định một ngày đáo hạn cụ thể. Đây là ngày mà nhà đầu tư sẽ được chủ thể phát hành thanh toán vốn gốc theo mệnh giá. Ngày đáo hạn trái phiếu cũng được ấn định tại thời điểm phát hành trái phiếu.

Trên thực tế, cũng có loại trái phiếu không có ngày đáo hạn (trái phiếu vĩnh cửu). Với loại trái phiếu này, khi nhà đầu tư mua trái phiếu có nghĩa là phải nắm giữ vĩnh viễn cho đến khi chủ thể phát hành chấm dứt hoạt động. Khi muốn rút vốn đầu tư vào trái phiếu, nhà đầu tư chỉ có thể thực hiện chuyển nhượng trái phiếu cho người khác.

Ngoài những đặc điểm kể trên, một số loại trái phiếu có thể có một số đặc điểm khác như: Trái phiếu có thể chuyển đổi sang cổ phiếu, trái phiếu có quyền mua cổ phiếu, trái phiếu có thể được mua lại.

Định giá trái phiếu doanh nghiệp

Định giá trái phiếu là gì

Định giá trái phiếu là việc xác định giá trị lý thuyết của trái phiếu theo các phương pháp phù hợp. Giá trị của trái phiếu được xác định là giá trị hiện tại của toàn bộ thu nhập nhận được trong thời hạn hiệu lực của trái phiếu.

Xem thêm: Bài tập định giá trái phiếu có lời giải

Mỗi loại trái phiếu khác nhau về dòng thu nhập đem lại cho chủ sở hữu thì cách định giá cũng khác nhau.

1. Định giá trái phiếu không có thời hạn

Trái phiếu không có thời hạn hay còn gọi là trái phiếu vĩnh cửu: Là loại trái phiếu cam kết trả một số tiền lãi cố định mãi mãi cho người nào sở hữu trái phiếu.

Về nguồn gốc, loại trái phiếu này do chính phủ Anh phát hành đầu tiên để huy động vốn dài hạn phục vụ tái thiết đất nước. Khi phát hành trái phiếu này, chính phủ Anh cam kết trả một số tiền lãi cố định mãi mãi cho người nào sở hữu trái phiếu.

Như vậy, thu nhập đem lại của trái phiếu này cho trái chủ là số tiền lãi qua các kỳ, được mô tả qua sơ đồ sau:

Nhân 2 vế của công thức trên với (1 + rd), sau đó lấy 2 vế của đẳng thức vừa thu được trừ đi 2 vế của đẳng thức trên, thực hiện một vài biến đổi chúng ta thu được:

Ví dụ: Giả sử ông John mua một trái phiếu không có thời gian đáo hạn được hưởng lãi 150 bảng Anh một năm. Ông ta đòi hỏi lãi suất đầu tư là 15%/năm. Định giá trái phiếu?

2. Định giá trái phiếu có thời hạn

 

a. Định giá trái phiếu có thời hạn và được hưởng lãi định kì

Khái niệm: Trái phiếu có thời hạn và được hưởng lãi định kì là loại trái phiếu có xác định thời gian đáo hạn  và lãi suất được hưởng qua từng thời hạn nhất định. Khi mua loại trái phiếu này nhà đầu tư được hưởng lãi  định kì thường là hàng năm.

Công thức xác định

 

Trong đó:

I: Tiền lãi cố định được hưởng từ trái phiếu trong mỗi kì;  

V: Giá trị lí thuyết của trái phiếu;

rd: Tỉ suất lợi nhuận yêu cầu của nhà đầu tư;  

MV: Mệnh giá trái phiếu;

n: Số kì tính lãi cho đến khi đáo hạn.

 

Ví dụ: Ông A mua một trái phiếu có mệnh giá là 1 triệu đồng, được hưởng lãi định kì 10%/năm trong thời  hạn 9 năm, kì trả lãi 1 năm/lần. Ông đòi hỏi lãi suất đầu tư là 12%/năm. Định giá trái phiếu?

b. Định giá trái phiếu có thời hạn, trả lãi trước

Khái niệm: Trái phiếu có thời hạn, trả lãi trước là loại trái phiếu xác định trước thời gian đáo hạn, người mua loại  trái phiếu này không được hưởng lãi định kì, thay vào đó họ được hưởng lãi ngay tại thời điểm phát hành  trái phiếu.

Công thức xác định:

Trong đó:

V: Giá trị lí thuyết của trái phiếu.  

MV: Mệnh giá của trái phiếu.

n: Số kì tính lãi.

rd: Tỉ suất lợi nhuận yêu cầu của nhà đầu tư

Ví dụ: Giả sử Ngân hàng đầu tư và phát triển phát hành trái phiếu trả lãi trước có thời hạn 3 năm, mệnh  giá 100.000 đồng. Nếu nhà đầu tư đòi hỏi lãi suất đầu tư là 12%/năm thì trái phiếu trên sẽ được định giá bao nhiêu?

c. Định giá trái phiếu có thời hạn và trả lãi theo định kì nửa năm

Khái niệm: là loại trái phiếu có xác định thời gian đáo hạn và được hưởng lãi suất theo định kì nửa năm  một lần.

Công thức xác địnhL

Trong đó:

I: Tiền lãi cố định được hưởng trong mỗi năm.

rd: Tỉ suất lợi nhuận yêu cầu của nhà đầu tư.  

n: Thời hạn của trái phiếu.

 

Ví dụ : Công ty ABC phát hành trái phiếu có mệnh giá 1.000.000 đồng, kì hạn 12 năm, trả lãi theo định kì nửa năm với lãi suất 10%/năm. Nhà đầu tư mong có tỉ suất lợi nhuận 14%/năm. Hãy định giá trái phiếu?

Kết luận

Khi lãi suất trên thị trường bằng lãi suất trái phiếu thì giá trị lí thuyết của trái phiếu sẽ bằng với mệnh giá của nó.

Khi lãi suất trên thị trường thấp hơn lãi suất trái phiếu thì giá trị lí thuyết của trái phiếu sẽ cao hơn mệnh giá của nó.

Khi lãi suất trên thị trường cao hơn lãi suất trái phiếu thì giá trị lí thuyết của trái phiếu sẽ thấp hơn mệnh giá của nó.

Lãi suất thị trường tăng sẽ làm cho giá trị lí thuyết của trái phiếu giảm và ngược lại khi lãi suất thị trường giảm thì sẽ làm cho giá trị lí thuyết của trái phiếu tăng.

Với hầu hết các loại trái phiếu, khi thời gian tiến dần đến ngày đáo hạn thì giá trị trái phiếu tiến dần đến mệnh giá trái phiếu.

e. Tỉ suất sinh lời từ đầu tư trái phiếu

Tỉ suất sinh lời từ đầu tư trái phiếu là tỉ suất nhà đầu tư kì vọng khi mua trái phiếu.

Các loại tỉ suất sinh lời (lợi suất) trong đầu tư trái phiếu gồm:

Lợi suất đầu tư khi nắm giữ trái phiếu cho đến khi đáo hạn.

Dùng công thức định giá trái phiếu có kì hạn để tìm ra rd

Giải phương trình trên (sử dụng phương pháp quan hệ tỉ lệ hoặc dùng máy tính tài chính hay chức  năng Solver của Excell) ta tìm được rd.

Lợi suất đầu tư khi nắm giữ trái phiếu có thể bị thu hồi trước hạn

Điều này thường xảy ra khi công ty dự báo lãi suất sẽ giảm sau khi phát hành trái phiếu. Khi đó, công ty  sẽ thu hồi lại trái phiếu đã phát hành với lãi suất cao và phát hành trái phiếu mới với lãi suất thấp hơn  để thay thế. Lúc này, lợi suất đầu tư trái phiếu được thu hồi giả sử là rd được tính từ công thức sau:

Trong đó:

n: Số năm cho đến khi trái phiếu được thu hồi; 

Pc : Giá thu hồi trái phiếu;

rd: Lợi suất khi trái phiếu được thu hồi.

 

Ngoài bài viết trái phiếu là gì ? các đặc điểm và cách định giá trái phiếu các bạn có thể tham khảo thêm: Cổ phiếu là gì

Bạn muốn hiểu rõ về tình hình tài chính của doanh nghiệp thì không thể bỏ lỡ khóa học kế toán thực hành online chuyên dạy học viên cách lập báo cáo tài chính và đọc hiểu BCTC